Geld is voor jongeren een superbelangrijk onderwerp; met geld kunnen ze allerlei spullen en ervaringen kopen en zo hun identiteit ontwikkelen en uitleven. Geld is voor jongeren een route op weg naar autonomie.
Wie het onderzoek Betaalgedrag scholieren van het Nibud en ABN Amro uit maart 2025 leest, over het besteedgedrag van jongeren van 12 tot 18 jaar, ziet dat geld over veel meer gaat. Financieel gedrag is namelijk knap ingewikkeld geworden voor scholieren: uitstaande Tikkies, flexibele bijbaantjes, bestellingen die retour moeten; hoe houd je nog overzicht op je inkomsten en uitgaven? En, wel grappig, waar oudere generaties hier misschien een lofzang zouden beginnen op contant geld – ‘dan zag je tenminste hoeveel je kon besteden’ – zien scholieren dat heel anders. Contant geld? Dat raakt maar zoek in je broekzak of schooltas. En het stinkt, letterlijk dan.
Inkomsten en uitgaven stijgen
Jongeren hebben steeds meer geld te besteden. De belangrijkste inkomstenbronnen zijn zakgeld (gemiddeld € 40 per maand), kleedgeld, bijbaantjes en geldbedragen als ze jarig zijn of bij een andere gelegenheid. De helft van de scholieren heeft tegenwoordig een bijbaantje, waar ze vaak al heel wat uren maken.
Tegelijkertijd stijgen de bestedingen mee. Veel geld gaat op aan kleine, alledaagse uitgaven: snacks, snoep en drankjes, aan cadeaus en aan leuke dingen doen. Veel losse uitgaven die samen behoorlijk optellen. Bezoek rond lunchtijd een supermarkt vlak bij een middelbare school en je ziet de croissantjes, energiedrankjes en meer de winkel uitvliegen. Moeilijk om dan inzicht in je uitgavenpatroon te houden. Ruim de helft ervaart vaak of soms een geldtekort en 17% maakt zich vaak zorgen over geld.
Steeds meer schulden
Uitdagender wordt het met grote uitgaven op afbetaling. Buy Now Pay Later is officieel geen betaalmiddel voor minderjarigen, maar toch maakt 13% van de ondervraagde jongeren er ongehinderd gebruik van. Een leeftijdscheck ontbreekt en de helft van de groep jongeren in dit onderzoek die BNPL gebruikt, wéét niet eens dat er een leeftijdsgrens geldt. Bijna een kwart van hen heeft een rekening weleens te laat betaald. En daar wordt het tricky. Neem het kopen van kledingstukken: een meisje bestelt er drie met BNPL en vergeet die twee broeken die niet pasten te retourneren. Voor je het weet loopt ze een betaalachterstand op en moet ze haar rekenmachine erbij pakken om te beseffen hoe snel die schuld groeit bij 15% boeterente. Met die diensten die hun leven zo makkelijk lijken te maken, helpen we jongeren zo al voordat ze 18 zijn de schulden in. Jong geleerd, oud gedaan?
Jongvolwassenen maken volop gebruik van Buy Now Pay Later. Volgens een recent onderzoek van Deloitte gebruikt bijna de helft van de 18- tot 24-jarigen BNPL-diensten. Substantieel meer dan oudere generaties. En 9% van deze leeftijdsgroep – financieel op eigen benen – heeft of maakt schulden om rond te komen. 24% van de 18- tot 24-jarigen voelt zich machteloos als ze denken aan hun financiële situatie.
Nu investeren jongeren op die leeftijd natuurlijk in hun toekomst met een opleiding, stage of eerste baan. Daar valt best mee te leven als het vooruitzicht is dat je over afzienbare tijd meer gaat verdienen. Maar hoeveel jongeren hebben dat vertrouwen daadwerkelijk, als ze niet alleen nadenken over werk, maar ook over een eigen woonplek?
Het Nibud appelleert vaak aan de constructieve rol die ouders innemen in de financiële opvoeding van hun kind: door er vaak over te praten, te helpen met overzicht houden, consequent een vast bedrag te hanteren voor zak- en kleedgeld en niet steeds bij te leggen. Zo leer je jongeren de levensles ‘Wat je niet hebt, kun je ook niet uitgeven’ en help je het ontwikkelende puberbrein om dit complexe thema onder de knie te krijgen.
Maar ouders kunnen dit niet alleen. Het moet toch mogelijk zijn de leeftijdscontrole op het aangaan van schulden strenger te maken, zoals dat bij sigaretten en alcohol ook gelukt is. Buy Now Pay Later? Ik zeg: NIX18!
Dit artikel is geschreven door Yvonne van Sark, Partner/Adviseur bij Youngworks en verscheen eerder op marketingtribune.nl.
