En ja, ik preek hier deels voor eigen parochie. Ik ben werkzaam voor bedrijf in de recycling industrie. Een industrie die het ontzettend zwaar heeft en waar al verschillende faillissementen plaatsvonden. Veroorzaakt door een markt die overspoeld wordt met te goedkoop nieuw plastic gemaakt uit aardolie. En die te goedkope plastics vinden gretig aftrek in de verpakkingsindustrie, die zich niet bekommert om de CO2-uitstoot die dat met zich meebrengt. Waar we bij verduurzaming veelal het principe hanteren dat de vervuiler betaalt, is daar hier totaal geen sprake van.
Sterker, met de toepassing van nieuw plastic in plaats van gerecycled plastic streeft de verpakkingsindustrie naar een zo laag mogelijke prijs. Terwijl de consument best bereid is iets meer te betalen voor een duurzaam product. Het wereldwijde onderzoek naar de ecologische transformatie van Veolia toont aan dat 67 procent van de Nederlanders (Europa 72%) bereid is iets meer te betalen voor alledaagse producten die plastic bevatten of ermee verpakt zijn. Om ervoor te zorgen dat ze gerecycled worden, zodat we de vervuiling door plastics verminderen en de winning van olie terugdringen.
“De helft van al het plastic dat via verpakkingen op de markt wordt gebracht, schuiven we zo de verbrandingsoven in.”
Feiten en cijfers
Als je de cijfers van Verpact erop naslaat, dan wordt ruim 80 procent van alle plastic verpakkingen gerecycled. Een mooi resultaat zou je zeggen. Maar je moet dan ook weten dat de statiegeldverpakkingen daar ook inzitten. Haal je die eruit, dan komen ze net onder 50% uit. Dus de helft van al het plastic dat via verpakkingen op de markt wordt gebracht, schuiven we zo de verbrandingsoven in. Een waardevolle grondstof, die zo totaal verloren gaat. Het recyclen van plastic is voor het milieu heel effectief in het vermijden van CO2-uitstoot (gemiddeld 2,5 kg CO2 per kilogram plastic).
Het werkelijke probleem is dat fabrikanten niet gedwongen worden om hun eigen rommel op te ruimen. Zij worden nauwelijks gestimuleerd om gerecycled plastic toe te passen. Hoewel men verplicht een verpakkingsbijdrage betaalt voor elke gebruikte kilo plastic (€ 1,22) wordt het zorgen dat de verpakking goed recyclebaar is, door korting voor kleur/samenstelling/labels in totaal vele malen hoger beloont (tot € 0,40), dan de toepassing van gerecycled materiaal (€ 0,20). Uit cijfers van TNO blijkt dan ook dat slechts 7 procent van de Nederlandse verpakkingen is gemaakt van gerecycled plastic.
De shampoo wordt te duur!
En nu zie ik procurement, CFO’s, sales afdelingen, consumenten en niet te vergeten de aandeelhouders al op de barricade springen om mij neer te sabelen en duidelijk te maken dat dit grote gevolgen heeft voor de prijzen en de winstgevendheid van hun producten en bedrijven. Nou, laten we de rekensom eens maken! En hoewel ik niet hou van naming & shaming, ontkom ik er niet aan om een concreet voorbeeld te nemen, mijn excuses Unilever! Om je een reëel beeld te geven neem ik een flacon Andrélon als voorbeeld, maar dit had elke andere fles shampoo kunnen zijn.
Het simpele feit is dat gerecycled plastic, door het productieproces en de kosten voor inzameling en sortering, duurder is dan plastic uit goedkope olie die Rusland dumpt of gemaakt wordt uit wrecking gas in de VS. Gemiddeld ligt de prijs zo’n 200-300 euro per ton hoger. Dat lijkt veel, maar de flacon Andrélon (zonder inhoud natuurlijk) weegt 34 gram. Dat maakt dat de meerprijs dus precies 1,02 cent(!!) per flacon zou bedragen. En ten tijde van het schrijven kost deze shampoo in een flacon van 300ml € 4,75. Welke consument laat deze staan als dat € 4,76 wordt? Of is niet bereid € 4,79 te betalen, omdat het beter voor het milieu is? En als je als merk/bedrijf overal schreeuwt dat je verduurzaming zo belangrijk vindt, zou je dan deze ene cent minder winst niet voor lief moeten nemen?
Je kunt je dus serieus afvragen of de verpakkende industrie überhaupt wel wil verduurzamen.
Realiteit
Natuurlijk begrijp ik ook dat je niet morgen het hele productieproces van een flacon hebt omgebogen. En natuurlijk zal er best wat gesputter zijn. Maar er zijn ook talloze merken en verpakkingen die bewijzen dat het gewoon kan. Zo is de fles van het bekende Seepje uit gerecycled materiaal gemaakt en wordt hun wikkel van papier zonder lijm om de verpakking geplaatst. Koninklijke Van Wijhe durfde het aan om hun Wijzenol verf in een grijze verfemmer te verpakken. Waar een witte emmer de standaard in de markt was. Een emmer die volledig van gerecycled plastic is gemaakt. Maar ook beautymerken zien hun kansen. Zo introduceerde KEUNE Haircosmetics een productlijn met navulbare flacons, die volledig uit gerecycled materiaal bestaan en maakt ook L’Oreal flinke stappen met hun verpakkingen. Vaak gebeurt dit een beetje in luwte en vindt men het eigenlijk de normaalste zaak van de wereld. Maar schreeuw het van de daken en de consument heeft een extra argument om juist voor jouw product te kiezen.
Des te groter is mijn verbazing dat een oer-Hollands merk vorig jaar vol trots hun nieuwe beauty assortiment presenteerde als 100% vegan. Met 0% microplastics en een prachtige vierkante verpakking, die daardoor efficiënter is tijdens het transport. Er passen er gewoon meer in een doos. Dat klinkt heel erg duurzaam natuurlijk! Maar hoezo is diezelfde flacon niet volledig van gerecycled materiaal? Dat is écht duurzaam, zullen we maar zeggen.
Zat dat nou echt in de ene cent extra kosten? Stond duurzaamheid dan echt wel zo hoog op de agenda? Heeft de designer gewoon zitten slapen? Of was het gewoon nuchtere Hollandse marketing, die niet verder keek dan je de consument wilt laten geloven? Ik heb zo mijn twijfels.
“Plastic is in heel veel gevallen het beste verpakkingsmateriaal dat we hebben.”
Impact
Als we echt impact willen maken om onze CO2-uitstoot drastisch te verlagen, dan zullen we heel anders naar verpakkingen moeten gaan kijken. Geen verpakking, een lichtere verpakking of waar mogelijk een ander materiaal is natuurlijk de snelste slag om minder fossiele grondstoffen te gebruiken. Maar plastic is in heel veel gevallen het beste verpakkingsmateriaal dat we hebben. Zo is glas natuurlijk geen alternatief voor de shampoofles. Niet alleen is het zwaar, het is ook te kwetsbaar bij het douchen. De beste CO2-besparing die je dan kunt doen, is grondstoffen die we al een keer gebruikt hebben opnieuw te gebruiken. Recyclen dus! Het kan, het is nauwelijks duurder, maar blijkbaar ontbreekt de echte wil.
De tijd van vrijblijvende afspraken is voorbij. De verpakkingsindustrie is niet bereid om écht te verduurzamen zolang de goedkoopste en meest vervuilende opties beschikbaar blijven. Om de plasticberg te verkleinen en de CO2-uitstoot structureel te reduceren, moeten we nu ingrijpen. Verpact heeft de sleutel daarvoor van de overheid in handen gekregen.
Verpact int de verpakkingsbijdrage voor plastic verpakkingen en geeft een hogere korting voor de recyclebaarheid, dan op de toepassing van gerecycled materiaal in verpakkingen. Als je de fabrikant dwingt om meer gerecycled plastic toe te passen, dan zal zij ook zorgen dat de verpakking goed recyclebaar is. Immers, dat materiaal hebben zij zelf keihard nodig om weer een shampoofles van te maken. De huidige korting is niet voldoende om het prijsverschil met fossiele plastics te compenseren. Maar als je de hele korting laat afhangen van het gebruik van gerecycled plastic, dan is de huidige, maximaal mogelijke korting van € 0,60 ruim voldoende om de meerprijs te compenseren.
Wat als Verpact dit niet wil of kan? Dan moet het kabinet ingrijpen en de verpakkingsbijdrage als sturingsinstrument inzetten om de echte vervuiler te laten betalen.
En wij, Marketeers, Verpakkingstechnologen, -designers, Product/ Brand Managers? We hoeven natuurlijk niet te wachten tot de overheid ons dwingt om duurzamere keuzes te maken. Wie nu nog een duurzaam nieuw product introduceert en ‘vergeet’ de verpakking 100% duurzaam te maken, is echt af! Een betere wereld begint natuurlijk bij jezelf.
(beeldcredits: Veolia)
