Want intuïtie is zelden zomaar ‘een gevoel’: het is gestolde ervaring. Gebouwd op jaren van observeren, falen, aanvoelen, leren en, natuurlijk, hier en daar wat bias. In de juiste balans versterken ze elkaar en zijn het geen tegenstellingen. Want datadriven zonder de juiste dosis intuïtie wordt met de komst van AI eigenlijk alleen maar gevaarlijker.
Meer AI ≠ minder risico op menselijke fouten
We leven in een tijd waarin je met een paar prompts, een plugin of een low-code tool ineens een app, strategie of voorspelmodel bij elkaar kunt klikken die er best indrukwekkend uitzien. Zonder dat je precies snapt wat er gebeurt onder de motorkap of waar je vibe coding of prompted analytics een hallucinerende afslag nam.
Tot een paar jaar geleden waarschuwde ik junior professionals nog voor goedbedoelende overambitieuze organisaties: “let op als een bedrijf zegt dat jij vanaf dag 1 iets mag opzetten waar ze op willen gaan doorbouwen, zoals data science of het martech team. Klinkt tof, maar dat is vaak Sollicatietaal voor ‘we hebben niemand met ervaring die het snapt dus: succes!’”. Nu kijk ik daar iets anders tegenaan.
Niet omdat die onrealistische prestatiedruk an sich minder is geworden, maar omdat de drempel tot complexe technologie zó laag is (lees: lijkt) dat je ook zonder enige ervaring tot iets komt dat best plausibel lijkt. Maar tussen “klinkt logisch” en “werkt echt” zit soms een wereld van verschil.
Data leert van het verleden, intuïtie kijkt vooruit
AI is geweldig in het herkennen van patronen, in het leren van wat al bekend is. Maar op onbekend terrein, in situaties waarin je geen representatieve historische data hebt? Dan heb je iets nodig dat AI en data (nog?) niet hebben: intuïtie.
Intuïtie helpt je bij het inschatten van nieuwe kansen en risico’s. Het herkennen van een adder onder het gras voor je het gesis hoort. Het aanvoelen wanneer een idee ‘klopt’ ook al kun je het nog niet onderbouwen met een dashboard. Of andersom: wanneer je dashboard je data laat zien die iets te rooskleurig is.
Tuurlijk, dat is feilbaar. Vandaar ook die gestolde ervaring die je steeds weer moet aanscherpen en voeden.
De échte valkuil wordt steeds meer: onbewust onbekwaam
Je grootste valkuil is niet meer dat je iets niet kúnt. Het is dat je denkt dat je het kunt in een middagje omdat de tools zo goed zijn geworden dat het er professioneel uitziet. Je hebt niet eens meer je 7 regels code nodig nodig om een model op te zetten, of een agency om een strategie te maken. Je hebt alleen nog maar vertrouwen in je eigen output nodig.
Maar:
vertrouwen zonder ervaring is geen intuïtie. Het is gokwerk met een goed maatpak.
Intuïtie ontwikkel je door fouten te mogen maken
Daar ligt dan ook het risico, zeker in kleinere organisaties. Als er minder ruimte is om te sparren met seniors, als er minder ‘vangrails’ zijn om fouten zonder grote impact te maken, is het leergeld erg duur. Waar je voorheen dan misschien werd geadviseerd ‘fake it till you make it’, verwachten we nu ‘make it while you fake it’.
Fouten maken is nodig om je intuïtie te ontwikkelen, om je eigen heuristieken te vormen. Om te leren wanneer iets écht goed is en wanneer je juist moet doorvragen aan je menselijke of AI-collega.
Kortom: om een betrouwbare intuïtie op te bouwen, moet je ook ergens veilig onervaren kunnen zijn. Juist dat is tegenwoordig, met de snelheid van ontwikkelingen en de verwachting op snelle resultaten steeds zeldzamer (‘want die ene LinkedIn influencer bouwde een business in 3,5 dag zonder enige ervaring en werkt nu nog maar 2u/dag vanaf Bali’).
De skill van de toekomst: weten wat je níét weet
Data blijft essentieel, al gaat AI veel werk overnemen. Maar de vraag wordt niet: “kan ik hiermee iets bouwen?” De vraag wordt: “kan ik beoordelen of wat ik heb gebouwd, klopt?”
Kan ik vertrouwen wat ik zie? Klopt deze data? Klopt deze bron? Is deze briefing voldoende? Houdt dit door ChatGPT gegeneerde marketingplan echt stand of klinkt het gewoon heel mooi?
Slot
De rol van de mens verandert, maar onze intuïtie is ook met datatools on steroids niet passé. In een wereld waarin iedereen alles kan maken, wordt de échte voorsprong: weten wat je moet vertrouwen.
